Zainteresowanie środowiskiem w ciągu pierwszych dwóch albo trzech miesięcy życia jest ograniczone do tych przypadków, w których na dziecko działają silne bodźce. Potem wszystko, co dla dziecka jest nowe i niezwykłe, wywoła z pewnością u niego ciekawość. To znowu pobudza dziecko do badania tych bodźców tak długo aż zaspokoi ono swoją ciekawość. Interesuje się ono ludźmi, ich sposobem ubierania i zachowania, różnicami w wyglądzie i zachowaniu dorosłych. Interesują je różnice istniejące pomiędzy chłopcami a mężczyznami oraz kobietami a dziewczętami w ich ubiorze, zachowaniu się i barwie głosu oraz niezliczone inne właściwości ludzkie. Na długo przed tym, zanim rozpocznie naukę w szkole, dziecko interesują takie mechaniczne czynności, jak zapalanie światła elektrycznego lub maszynki gazowej, zaciekawia mechanizm elektroluksu, radia, telewizji i samochodu.

Reakcje ciekawości. U małych dzieci ciekawość wyraża się w napięciu twarzy, otwarciu ust, wysuwaniu języka i marszczeniu czoła. Początkowo ciekawości może towarzyszyć lekki przestrach, co pozwala przypuszczać, że dziecko obawia się nowych niezwykłych przedmiotów. Szybko jednak, jak tylko dziecko zbada przedmiot, przerażenie ustępuje, i pojawia się zadowolenie i śmiech. Około połowy pierwszego roku życia fizycznym wyrazem zainteresowania się jest napięcie całego ciała, wychylanie się w kierunku przedmiotu zaciekawiającego i chwytanie go. Skoro tylko dziecko pochwyci przedmiot, zaczyna go dokładniej badać przez obmacywanie, szarpanie, ssanie, potrząsanie i stukanie. W ten sposób rozmaite organy zmysłowe ulegają pobudzeniu i dziecko za ich pośrednictwem odkrywa cechy przedmiotu. Ten okres zmysłowo-ba- dawczy i ruchowo-manipulacyjny trwa od połowy pierwszego roku do trzeciego albo czwartego roku życia. W ciągu tego czasu małe dziecko niszczy i psuje dużo przedmiotów nie celowo, lecz dlatego, że na skutek względnie słabej koordynacji mięśni jest ono niedołężne i niezdarne.

Nacisk społeczny w formie napomnienia i kar hamuje dążenie do zaspokajania ciekawości w drodze bezpośredniego badania. Dlatego też, gdy dziecko nauczy się łączyć słowa w zdania, stawia pytania dotyczące przedmiotów wzbudzających jego ciekawość. „Wiek pytań” zaczyna się około trzeciego roku życia i osiąga szczyt rozwoju w przybliżeniu w szóstym roku, gdy dziecko idzie do szkoły i rozpoczyna formalną naukę. To, jak doniosłą rolę odgrywają pytania w zaspokajaniu ciekawości dziecka, zależy w dużym stopniu od odpowiedzi, jakie dziecko otrzymuje od osób, do których zwraca się z pytaniami. Gdy dziecko nauczy się czytać dość płynnie, aby nie musiało zwracać zbyt dużej uwagi na technikę czytania, przekonuje się, że czytając może zaspokoić swoją ciekawość i wyjaśnić sprawy, na które nie dawały mu odpowiedzi ani bezpośrednie badania, ani pytania. Dziecko ośmio- albo dziewięcioletnie, pobudzone dążeniem do badania, poświęca dużo wolnego czasu na czytanie.